رویایی دست یافتنی: کشف دانشگاه های برتر علوم و مهندسی صنایع غذایی

مقدمه

بی تردید بررسی، مقایسه و شناخت وضعیت موجود رشته های دانشگاه های برتر نقش موثری در دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده دارد. در واقع این مقایسه کمک میکند که جهت انتخاب محل مناسب تحصیل در مسیری درست گام برداریم. بنابراین، در این پژوهش وضعیت کنونی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی در ده دانشگاه برتر بر اساس نظام رتبه بندی شانگهای در سال 2023 مورد بررسی قرار گرفت. نظام رتبه‌بندی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌­شود. این رتبه‌بندی در قالب یک پروژه بزرگ در کشور چین برای اولین بار در ژوئن سال ۲۰۰۳ میلادی توسط دانشگاه شانگهای منتشر شد. این رتبه‌بندی برای رشته "علوم و فناوری موادغذایی" نیز منتشر شد.بررسی این رتبه‌بندی نشان می‌دهد که بهترین عملکرد مربوط به دانشگاه‌های چین است.رتبه‌بندی ۱۰ دانشگاه برتر جهان در این رشته به ترتیب ذیل است:

۱- دانشگاه جیانگنان(چین)

۲- دانشگاه کشاورزی چین

۳- دانشگاه و پژوهشگاه واخِنینگِن (هلند)

۴- دانشگاه صنعتی جنوبی چین

۵- دانشگاه ججیانگ(چین)

۶- دانشگاه کشاورزی نانجینگ(چین)

۷- دانشگاه ماساچوست در امهرست(آمریکا)

۸- دانشگاه کامپیناس(برزیل)

۹- دانشگاه نانچانگ(چین)

۱۰- دانشگاه سائوپائولو(برزیل)

1- دانشگاه جیانگنان

دانشگاه جیانگنان یکی از بهترین دانشگاه‌های چین است که سال ۱۹۰۲ تأسیس شد. علت محبوبیت دانشگاه جیانگنان، داشتن رشته صنایع غذایی است. در واقع دانشگاه جیانگنان به عنوان یکی از برترین موسسات تحقیقاتی "علوم و فناوری غذایی" در جهان در نظر گرفته می شود. این دانشگاه در مقطع کارشناسی دو رشته صنایع غذایی و فناوری، رشته بهداشت، ایمنی غذایی و کنترل کیفی را ارائه می‌دهد. همچنین دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مهندسی صنایع تخمیری، مهندسی ایمنی غذایی و کنترل کیفی تحصیل می‌کنند. در این دانشگاه حدود ۲۸۰۰۰ دانشجو تحصیل می‌کنند که حدود ۲۰۰۰ نفر از این دانشجویان، دانشجویان بین‌المللی هستند و در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند. تیم هیئت علمی دانشگاه جیانگنان در حال حاضر از 2056 عضو تشکیل شده است که حدود دو سوم آنها دارای مدرک دکترا و 39.6 درصد از آنها دارای تجربه بین المللی گسترده هستند. علاوه بر این، دانشگاه دارای 18 دریافت کننده جوایز توسط صندوق ملی علوم برای دانش پژوهان ممتاز یونگ و دانش پژوهان جوان ممتاز، 1 دانشمند ارشد "پروژه 973" و 7 نامزدی است که برای "پروژه استعدادهای قرن جدید" انتخاب شده اند. دانشگاه جیانگ نان 42 تیم نوآوری در سطح ملی و استانی راه اندازی کرده است. همه اینها پایه محکمی برای نوآوری علمی و آموزش پرسنل با کیفیت بالا ایجاد می کند. از موسسات و بخش های مهم دانشگاه جیانگنان در ارتباط با گرایش زیست فناوری مواد غذایی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی غذایی آن است. موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی غذایی دانشگاه جیانگنان (روگائو) توسط موسسه تحقیقات فناوری صنعتی جیانگ سو، دانشگاه جیانگنان، دولت شهری روگائو و منطقه توسعه اقتصادی و فناوری روگائو ساخته شده است. این مؤسسه به مزایای دانشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه جیانگنان بازی می‌کند و از مسیر توسعه نوآوری صنعت غذای بیولوژیکی با طول عمر روگائو پیروی می‌کند. فاز اول این موسسه 2500 متر مربع با دارایی 60 میلیون یوان (8.63 میلیون دلار) را پوشش می دهد. این شرکت یک آزمایشگاه و یک خط تولید آزمایشی ایجاد کرده است که بالاترین سطوح را در زمینه تخمیر بیولوژیکی مواد غذایی داخلی نشان می دهد، که فناوری های کلیدی بخش بالایی، میانی و پایین دستی تحقیق و توسعه تخمیر مواد غذایی (R&D) را پوشش می دهد. این موسسه بیش از 10 تیم برجسته تحقیق و توسعه را از دانشگاه جیانگنان، دانشگاه کشاورزی نانجینگ، دانشگاه یانگژو، دانشگاه علم و فناوری شانگهای و دانشگاه فوژو جذب کرده است. در حال حاضر این موسسه دارای بیش از 300 اختراع ثبت شده است.

2- دانشگاه کشاورزی چین

در سال 1995، گروه علوم غذایی دانشگاه کشاورزی سابق پکن و گروه مهندسی مواد غذایی دانشگاه مهندسی کشاورزی سابق پکن ادغام شدند و به کالج علوم غذایی و مهندسی تغذیه دانشگاه کشاورزی چین تبدیل شدند. قبل از جولای 2002، این کالج از دو بخش مجزا تشکیل شده بود که در دو پردیس قرار داشتند. در جولای 2002، آن بخش در پردیس غربی به پردیس شرقی منتقل شد و بنابراین از نظر فیزیکی ادغام شد و تکمیل شد. کالج رسماً به نام "کالج علوم غذایی و مهندسی تغذیه" تغییر نام داد که امروزه نیز شناخته می شود. این کالج در حال حاضر مجموعاً دارای 106 هیئت علمی است که 87 نفر از آنها کادر آموزشی شامل 35 استاد و 47 دانشیار هستند. از میان کارکنان آموزشی، 63 نفر (72%) دارای مدرک دکترا از دانشگاه های پیشرو در چین، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، ژاپن، اسرائیل و هلند هستند.  همچنین حدود 12000 دانشجو در مقطع کارشناسی و 8900 دانشجوی کارشناسی ارشد وجود دارد. از این میان، 508 دانشجو بین المللی هستند. رشته صنایع غذایی این دانشگاه چهار گرایش تحصیلی دارد که شامل گرایش‌هایی مانند گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، گروه بیوتکنولوژی مواد غذایی، اداره تغذیه و ایمنی مواد غذایی، گروه انگور و شراب شناسی است. همچنین دارای شش مرکز تحقیقاتی شامل مرکز ملی تحقیقات مهندسی فرآوری میوه و تره بار، مرکز نظارت و آزمون کیفیت محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، مرکز بازرسی و آزمایش ایمنی مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی وزارت کشاورزی، آزمایشگاه کلیدی فرآورده های لبنی، وزارت آموزش و پرورش، مرکز تحقیقات انگور و شراب شناسی وزارت جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات فرآوری محصولات کشاورزی چین و ژاپن است.

3- دانشگاه و پژوهشگاه واخِنینگِن (هلند)

دانشگاه واخنینگن در سال ۱۹۱۸ (۱۲۹۷هجری خورشیدی) تأسیس شده است و یکی از دانشگاه‌های کشور هلند واقع در شهر واخنینگن است که در حوزه‌های کشاورزی، منابع طبیعی، صنایع غذایی و علوم پایه آنان به آموزش و پژوهش می‌پردازد. در واقع حیطه فعالیت آموزشی و پژوهشی دانشگاه واخنینگن شامل سه حوزه اصلی غذا، محیطزیست و سالمت و سبک زندگی است. به عبارتی بهبود زنجیره تولید وتوزیع غذا، امنیت و کیفیت غذایی ومسائل زیستمحیطی اولویتهای این دانشگاه میباشند. پیشینه تدریس علوم کشاورزی در شهر واخنینگن هلند به سال ۱۸۷۶ میلادی برمی‌گردد. دانشگاه واخنینگن رشته‌های مختلف و متنوعی را در مقطع فوق لیسانس به دانشجویان و علاقه‌مندان عرضه می‌کند. زبان کلیه دروس انگلیسی می‌باشد. سال تحصیلی در این مقطع سپتامبر (شهریور) هر سال آغاز می‌شود. کل دوره فوق لیسانس مجموعاً ۲ سال بوده و شامل ۱۲۰ واحد درسی می‌یاشد. هر واحد درسی بر مبنای ساعات تدریس سنجیده می‌شود. یک واحد درسی تقریباً معادل ۲۸ ساعت فعالیت آموزشی است. اغلب رشته‌های فوق لیسانس گرایش‌ها و تخصص‌های ویژه‌ای را در بر می‌گیرد. این دانشگاه نزدیک یک قرن مهم‌ترین مرکز آموزشی-پژوهشی در زمینه علوم گیاهی، علوم دامی، علوم زیست‌محیطی و مدیریت منابع طبیعی، فناوری کشاورزی و علوم اجتماعی بوده‌است. این دانشگاه در چند دهه اخیر به عنوان یکی از معدود مراکز پیشرو در حیطه علوم زیستی و مدیریت منابع طبیعی در سطح جهان مطرح گردیده‌است. دانشگاه واخنینگن در کنار ارتباطات وسیع بین‌المللی، نقش مهمی را در هر دو زمینه آموزش و پژوهش در جامعه هلند بر عهده دارد. همچنین در رتبه‌بندی دانشگاهی جهان QS در سال ۲۰۲۰ دانشگاه واخنینگن در رتبه ۱۲۵ دنیا و هفتم هلند قرار گرفته است اما در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی دارای رتبه یک بوده‌است.همچنین بر اساس رتبه بندی موسسه تایمز در سال ۲۰۲۰ این دانشگاه در رتبه ۵۹ دانشگاه های جهان قرار دارد.

4- دانشگاه فناوری جنوبی چین

دانشگاه فناوری جنوب چین یا SCUT در شهر گوانگ دونگ کشور چین قرار دارد که در سال 1952 تأسیس شد. در این دانشگاه حدود 40000 دانشجو تحصیل می‌کنند که 2000 نفر از آن‌ها دانشجوی بین‌المللی هستند. دانشگاه SCUT دو رشته را در مقطع کارشناسی، 4 رشته در مقطع کارشناسی ارشد و 4 رشته دکترا ارائه می‌دهد. از رشته‌های مقطع کارشناسی می‌توان به صنایع غذایی و کنترل کیفی غذا اشاره کرد. رشته‌های دوره مقطع کارشناسی ارشد مهندسی صنایع تخمیری، مهندسی ایمنی غذایی و صنایع غذایی هستند. در مقطع دکترا نیز رشته‌های صنایع و صنایع غذایی و مهندسی صنایع تخمیری تدریس می‌شوند.

5- دانشگاه ججیانگ(چین)

دانشگاه ججیانگ در شهر هانگژوی چین قرار دارد و قدیمی ترین دانشگاه این کشور است. این دانشگاه را می‌توان ازنظر کیفیت آموزشی با دانشگاه‌هاروارد آمریکا مقایسه کرد، اما تفاوت آن‌ها در میزان جمعیت است که دانشگاه ججیانگ دانشجویان بسیاری دارد. در این دانشگاه حدود 55000 دانشجوی بومی و بین‌المللی تحصیل می‌کنند که 5 درصد آن‌ها دانشجویان بین‌المللی هستند. همچنین دانشگاه ججیانگ یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان در رشته صنایع غذایی و فناوری است. این دانشگاه در رشته صنایع غذایی یک گرایش کارشناسی، شش گرایش کارشناسی ارشد و پنج گرایش دکترا ارائه می‌دهد.

این دانشگاه برای پذیرش شرایطی دارد که یکی از این شرایط، گذراندن امتحان ورودی است.

۶- دانشگاه کشاورزی نانجینگ(چین)

دانشگاه کشاورزی نانجینگ یک موسسه پیشرو در رشته های مرتبط با کشاورزی در چین و در سراسر جهان است. در سال 1952، کالج کشاورزی نانجینگ از طریق ادغام دو دانشکده کشاورزی دانشگاه نانکینگ (دانشگاه نانجینگ امروزی) و دانشگاه ملی مرکزی به همراه چندین بخش از دانشکده کشاورزی دانشگاه ژجیانگ تأسیس شد. در سال 1963، این کالج به عنوان یکی از دو موسسه کلیدی آموزش عالی کشاورزی در چین شناخته شد. در سال 1972 به یانگژو منتقل شد و در آنجا با کالج کشاورزی جیانگسو شمالی ادغام شد و کالج کشاورزی جیانگ سو را تشکیل داد. در سال 1979، با نام قبلی خود به نانجینگ منتقل شد. در سال 1984، کالج به دانشگاه کشاورزی نانجینگ تغییر نام داد. NAU به عنوان میزبان یک مرکز ملی آموزش فرهنگ محور برای دانشجویان، یک مرکز ملی آموزش استعدادهای پژوهشی و آموزشی در علوم پایه، یک مرکز ملی آموزش استعدادهای علوم زیستی و فناوری، و یک آزمایش و آموزش ملی انتخاب شده است. NAU شامل 18 کالج به اضافه یک بخش، از جمله کالج کشاورزی، کالج مهندسی، کالج حفاظت از گیاهان، کالج منابع و علوم محیطی، کالج باغبانی، کالج علوم و فناوری حیوانات (از جمله کالج شیلات Wuxi)، کالج دامپزشکی پزشکی، دانشکده علوم و صنایع غذایی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشکده مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشکده علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشکده علوم و فناوری اطلاعات، دانشکده مطالعات خارجی، دانشکده علوم انسانی مالی، دانشکده پراتاکالچر، دانشکده آموزش عمومی علوم سیاسی، و گروه تربیت بدنی. در رتبه بندی آکادمیک دانشگاه های جهان در سال 2021 و دانشگاه سنت اندروز (بریتانیا) در همین محدوده رتبه 301 تا 400 را در سطح جهانی کسب کرد. همچنین رتبه دوم در علوم دامپزشکی، رتبه سوم در علوم کشاورزی، و رتبه ششم در علوم و فناوری غذایی در رتبه‌بندی جهانی رشته‌های دانشگاهی در سال 2021 توسط ARWU به دست آورد.

7- دانشگاه ماساچوست در امهرست(آمریکا)

دانشگاه ماساچوست امهرست در ایالت ماساچوست کشور آمریکا قرار دارد و رشته صنایع غذایی را ارائه می‌دهد. این دانشگاه در سال ۱۸۶۳ تأسیس‌شده است و حدود ۳۰۰۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در آن تحصیل می‌کنند. به دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته صنایع غذایی، مدرک B.S، M.S و Ph.D. داده می‌شود. همچنین در دوران کارشناسی ارشد دانشجویان باید به مدت یک سال دوره کارشناسی ارشد تخصصی را نیز بگذرانند.

علم مواد غذایی یک رشته بسیار بین رشته ای است که بر ارائه مواد غذایی مغذی، ایمن و سالم برای جمعیت های سراسر جهان متمرکز شده است. با دسترسی به آزمایشگاه‌ها و فناوری‌های پیشرفته، در زمینه توسعه فناوری مواد غذایی، راه‌حل‌های غذایی پایدار، علوم آشپزی و موارد دیگر تحقیق و مطالعه خواهید کرد. علوم غذایی به عنوان یک رشته رسمی دانشگاهی در UMass Amherst در سال 1918 آغاز شد و بیش از یک قرن بعد، یکی از برنامه های برجسته علوم غذایی در جهان باقی مانده است و اخیراً به عنوان شماره یک دکترای علوم غذایی رتبه بندی شده است. برنامه تحقیقاتی در ایالات متحده توسط شورای ملی تحقیقات. در برنامه علوم غذایی در UMass Amherst، نحوه تعامل علم و فناوری با مواد غذایی ما را از طریق مطالعه ماهیت شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی مواد غذایی کشف خواهید کرد. درواقع برنامه در در این دانشگاه بدین صورت است که به طیف وسیعی از زمینه های تحقیقاتی، مانند خواص مولکولی غذاها، ایمنی غذاها، مواد غذایی برای سلامتی و تندرستی، و پردازش پایدار مواد غذایی می پردازند.

8- دانشگاه کامپیناس(برزیل)

یکی دیگر از بهترین دانشگاه‌های دنیا در رشته صنایع غذایی، دانشگاه کمپیناس نام دارد. دانشگاه دولتی کمپیناس، که معمولاً Unicamp نامیده می‌شود، یک دانشگاه تحقیقاتی دولتی در ایالت سائوپائولو، برزیل است. Unicamp به‌طور مداوم در میان دانشگاه‌های برتر برزیل و آمریکای لاتین قرار دارد. Unicamp که در سال ۱۹۶۲ تأسیس شد، از ابتدا به عنوان یک مرکز تحقیقاتی یکپارچه بر خلاف سایر دانشگاه‌های برتر برزیل طراحی شد که معمولاً با ادغام مدارس و مؤسساتی که قبلاً وجود داشتند تشکیل می‌شدند. دانشگاه کمپیناس مسئول حدود ۱۵٪ از تحقیقات برزیل است،که در مقایسه با موسسات بسیار بزرگتر و قدیمی تر در کشور مانند دانشگاه سائوپائولو، درصد بسیار بالایی است. پردیس اصلی این دانشگاه دارای مساحتی ۳٫۵ کیلومتر مربع (۸۶۰ هکتار) است که در منطقه بارائو جرالدو، در ۱۲ کیلومتری (۷٫۵ مایلی) از مرکز شهر کامپیناس واقع شده‌است که مدت کوتاهی پس از ایجاد دانشگاه ساخته شده‌است.

9- دانشگاه نانچانگ(چین)

یک دانشگاه دولتی استانی است که در نانچانگ، جیانگشی، چین واقع شده است. این دانشگاه با حمایت مشترک وزارت آموزش چین به دولت مردمی استان جیانگ سو وابسته است. این دانشگاه یکی از اعضای طرح دانشگاه درجه یک دو و پروژه قبلی 211 است. این دانشگاه بیش از 82 برنامه در مقطع کارشناسی از 12 رشته دانشگاهی چینی از جمله فلسفه، اقتصاد، حقوق، آموزش، ادبیات، تاریخ، علوم، مهندسی، کشاورزی، پزشکی، مدیریت و هنر ارائه می دهد. این برنامه های کارشناسی دارای بیش از 35000 دانشجوی تمام وقت هستند. این دانشگاه همچنین برنامه های تحصیلات تکمیلی مختلفی را ارائه می دهد که توسط دانشکده تحصیلات تکمیلی اداره می شود. در حال حاضر، بیش از 20 برنامه دکتری/MD و 175 برنامه کارشناسی ارشد با تعداد دانشجویی نزدیک به 15000 وجود دارد. در حال حاضر 8 رشته تحصیلی فوق دکتری مورد تایید وزارت آموزش و پرورش شامل علوم و مهندسی مواد، علوم و مهندسی مواد غذایی، مهندسی مکانیک، پزشکی بالینی، علوم و مهندسی محیط زیست، زیست شناسی، علوم و مهندسی مدیریت، مهندسی شیمی و فناوری می باشد. برنامه های مشترک نیز توسط دانشگاه و سایر موسسات مشترک خارج از کشور ارائه می شود. لینک دسترسی به برنامه های تبادلی که ایجاد شده اند در اینجا آمده است: به طور کلی این دانشگاه دارای رشته های کلیدی ملی علوم غذایی (دو رشته در استان)، رشته های کلیدی ساخت و ساز پروژه "211" و رشته های کلیدی استان جیانگشی است. این تنها آزمایشگاه ملی کلیدی در زمینه علوم غذایی در دانشگاه های چین است و دارای فناوری ملی تبدیل زیست کارآمد برای محصولات کشاورزی است. مرکز تحقیقات مهندسی مشترک و مرکز تحقیقات مهندسی وزارت آموزش تبدیل زیست توده نیز توسط مؤسسه تحقیقات مشترک چین و آلمان، مرکز مهندسی مواد غذایی چین و آلمان و مرکز نوآوری مشترک فرآوری دقیق محصولات کشاورزی استان جیانگشی (در حال حاضر) پشتیبانی می شوند.

10- دانشگاه سائوپائولو(برزیل)     

دانشگاه سائوپائولو (USP) یک موسسه دولتی برزیلی است که در سال 1934 تاسیس شد و توسط ایالت سائوپائولو اداره می شود. این به این معنی است که هیچ دانشجویی برای تحصیل در دانشگاه هزینه ای پرداخت نمی کند که به طور کامل توسط مالیات های دولتی حفظ می شود. در سیستم برزیل، آموزش عمومی رایگان، آموزشی است که بالاترین کیفیت را در آموزش، تحقیق و توسعه حفظ می کند، سه پایه ای که از سیستم دانشگاه دولتی برزیل پشتیبانی می کند. به همین دلیل است که USP هر ساله در رتبه بندی های بین المللی رشد می کند و همیشه نه تنها در برزیل بلکه در سراسر آمریکای لاتین در رتبه اول قرار دارد. این دانشگاه بهترین محققان کشور را در کادر خود دارد که نشان دهنده کیفیت تدریس در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است.