قرارداد اجاره ظرفیت خالی قراردادی است تحت عنوان واگذاری ظرفیت خالی خطوط تولید یک واحد صنایع غذایی به صاحبان برند تعریف میشود و این افراد می‌توانند با استفاده از این زیرساخت بدون نیاز به احداث کارخانه، محصول مدنظر خود را تولید و بسته‌بندی نمایند.
این روش که به طور معمول به عنوان تولید قراردادی شناخته میشود، به فرد صاحب برند این امکان را می‌دهد تا با بهره‌گیری از ظرفیت خالی موجود در کارخانه طرف قرارداد و بدون نیاز به تأمین تجهیزات و نیروی انسانی، با کمترین هزینه و بیشترین بهره‌وری محصول خود را تولید و عرضه کند.
استفاده از ظرفیت خالی و اجاره آن به عنوان یک استراتژی دوجانبه در نظر گرفته میشود، زیرا در این فرآیند، منافع هر دو طرف تضمین میشود. در این روش صاحبان صنایع و کارآفرینان از کل یا بخش بیشتری از ظرفیت تولیدی خود استفاده میکنند و جلوی هدررفت هزینه‌های مربوط به احداث کارخانه و دریافت مجوزهای لازم را می‌گیرند، در عین حال فرد صاحب ایده که قصد تولید محصول خود را دارد، با کمترین هزینه و زمان و بدون نیاز به زیرساخت های فنی به نتیجه مورد خواهد رسید.
روند استفاده از ظرفیت خالی کارخانه ها به صورت زیر است؛
1- بررسی بازار و مطالعات اولیه
در این مرحله که اولین و مهم ترین مرحله است تعیین نوع محصول تولیدی، بررسی میزان تقاضا و ظرفیت بازار و شناسایی مشتریان نهایی صورت می‌گیرد. انجام صحیح این مرحله بسیار حائز اهمیت است زیرا موفقیت یا عدم موفقیت تولید محصول به طور مستقیم به انجام صحیح این مرحله بستگی دارد. برای دستیابی به نتایج مطلوب، لازم است این فرایند به صورت دقیق و کارشناسانه انجام شود. این امر به این دلیل است که ویژگی ها و اهداف محصول مورد نظر باید به درستی در بازار شناسایی شوند و تصمیم نهایی بدون هیچ گونه اشتباهی گرفته شود تا ریسک این نوع قرارداد کاهش یابد.
2- استراتژی بازار و تعیین اهداف
در این مرحله باید بررسی کنید محصول چه سهمی از بازار را میتواند به خود اختصاص دهد و آیا برنامه ای برای صادرات محصول و فعالیت در بازارهای بین المللی وجود دارد یا خیر. اتخاذ استراتژی و ترسیم اهداف درست در این مرحله منجر به جهت‌گیری صحیح در مراحل بعدی شامل انتخاب برند، کارخانه، نوع قرارداد و غیره خواهد شد.
3- پیش نیازهای حقوقی
در این مرحله پس از تعیین نوع محصول و تعیین اهداف نهایی، ضروری است ابتدا برای فعالیت های اقتصادی خود شرکت و برند خود را ثبت کنید.
4- یافتن و مذاکره با واحدهای دارای ظرفیت خالی
برای یک همکاری و مذاکره خوب و موفقانه باید منافع و شرایط هر دو طرف قرارداد را درنظر گرفت تا به نتیجه مطلوب رسید. معمولا واحدهای تولیدی صنایع غذایی که تمایل به واگذاری ظرفیت خالی خطوط خود دارند اگهی آن را در رسانه های مرتبط منتشر میکنند.
5- عقد قرارداد
پس از انجام مذاکرات و رسیدن به تفاهم نهایی باید قرارداد اجاره خط (تولید قراردادی) فی مابین کارخانه ارائه دهنده خدمات تولیدی و مشتری (صاحب برند) منعقد گردد.
6- اخذ پروانه های مورد نیاز
پس از عقد قرارداد قانونی باید برای اخذ پروانه ساخت و پروانه اجاره خط و در صورت نیاز مجوزهای دیگر اقدام کرد تا محصول مورد نظر بتواند به تولید برسد.
7- فروش و عرضه محصول به بازار
پس از تحویل محصول نهایی وقت عرضه محصول در بازار می رسد. در صورتی که مرحله اول را به خوبی انجام داده باشید و استراتژی ورود به بازار مناسبی تعیین کرده باشید این مرحله به خوبی پیش خواهد رفت و به اهداف مورد نظر خود خواهید رسید.
با اجاره ظرفیت خالی یک واحد تولیدی، می‌توان مزایای بسیاری را به دست آورد. یکی از این مزایا، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در شروع یک کسب و کار جدید است. با استفاده از این روش، افرادی که تمایل به به فعالیت در بازار صنایع غذایی دارند قادر خواهند بود با کاهش هزینه‌ها و خطرات مربوط به سرمایه‌گذاری اولیه، کسب و کار خود را آغاز کنند.
همچنین در این روش در زمان نیز صرفه‌جویی میشود زیرا نیازی به دریافت تعداد زیادی مجوز و استانداردهای لازم نخواهد بود. علاوه بر این، با بهره‌گیری از دانش و تجربه واحد تولیدی میزبان می‌توان به تولید بدون آزمون و خطا دست یافت. در این روش مسائل مربوط به تاسیس کارخانه و تجهیز واحدهای تولیدی نیز وجود ندارد. این مزیت باعث میشود تا تمام انرژی و زمان صاحب برند برای فروش محصول نهایی صرف شود.
