زعفران ادویه‌ای است که از کلاله‌های خشک گل Crocus sativus که معمولاً به نام زعفران شناخته می‌شود به دست می‌آید. هر گل زعفران فقط سه کلاله دارد که به صورت دستی با دقت انتخاب شده و خشک می‌شود تا ادویه ارزشمند زعفران تولید شود. رنگ طلایی منحصر به فرد است که زعفران را از سایر ادویه‌ها متمایز می‌کند و آن را به یک افزودنی محبوب در فرهنگ آشپزی سراسر جهان تبدیل می‌کند.
استفاده از زعفران را می‌توان در دوران باستان ردیابی کرد. منشأ زعفران منطقه‌ای در ایران، یونان و بین النهرین است. زعفران ایران خیلی زود راه خود را در جاده ابریشم یافت و نفوذ خود را در سراسر آسیا و اروپا گسترش داد. سومری‌ها، مصری‌ها و یونانی‌ها زعفران را به دلیل خواص دارویی آن مورد احترام قرار می‌دادند و از آن برای افزایش طعم و عطر غذاهای خود استفاده می‌کردند.
در قرون وسطی زعفران به نماد ثروت و تجمل تبدیل شد. از آن به عنوان یک رنگ طبیعی برای رنگ‌آمیزی منسوجات استفاده می‌شد و به آن‌ها رنگ سلطنتی می‌بخشید. علاوه بر این، این ادویه به دلیل خواص دارویی آن مورد توجه قرار گرفت و اعتقاد بر این بود که بیماری‌های مختلفی را بهبود می‌بخشد.
زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان است و به دلیل فرآیند کاشت و برداشتی سخت و فشرده از قیمت بالایی برخوردار است. گل‌های ظریف زعفران را باید هنگام سحر و طلوع آفتاب با دقت دستچین کرد، زیرا کلاله‌ها پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به سرعت کیفیت خود را از دست می‌دهند. برای تولید تنها یک کیلوگرم زعفران تقریباً ۱۵۰۰۰۰ گل لازم است که تولید آن را به یک کار پرزحمت و زمان بر تبدیل می‌کند.
ارزش اقتصادی زعفران در مناطقی که در آن کشت می‌شود مشهود است. ایران که اکثریت تولید جهانی زعفران را در اختیار دارد، بزرگترین صادرکننده زعفران است. زعفران نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا می‌کند و فرصت‌های شغلی را برای جوامع روستایی بویژه در شرق و شمال شرق ایران فراهم می‌کند و به بخش کشاورزی این مناطق کمک قابل توجهی می‌کند. از دیگر کشور‌های عمده تولید‌کننده زعفران می‌توان به اسپانیا، هند و افغانستان اشاره کرد.
فراتر از اهمیت اقتصادی، زعفران دارای ارزش اجتماعی بسیار زیادی در فرهنگ کشور‌های مختلف است. در بسیاری از نقاط جهان، زعفران جزء جدایی ناپذیر غذاهای سنتی است که به غذا‌ها عمق و شخصیت می‌بخشد و طعمی نوستالژیک را در ذهن تداعی می‌کند. در ایران و به ویژه در خراسان، زعفران به نمادی از میراث فرهنگی و هویت ملی تبدیل شده است.
علاوه بر این عملیات برداشت زعفران حس اجتماع و سنت را تقویت می‌کند. در مناطقی که کشت زعفران رواج دارد، خانواده‌ها در طول فصل برداشت گرد هم می‌آیند تا به طور جمعی گل‌های زعفران را بچینند و رشته‌های زعفران را از گل خارج کنند. این تلاش جمعی پیوند‌های اجتماعی را تقویت می‌کند و این میراث بین نسلی را حفظ می‌کند و هنر کشت زعفران را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کند.
زعفران با طعم متمایز، رنگ زنده و تاریخ غنی خود همچنان حواس ما را مجذوب خود می‌کند و جنبه‌های مختلف زندگی انسان را لمس می‌کند. از تمدن‌های باستانی تا جوامع مدرن، این گنجینه طلایی اثری پاک نشدنی بر سنت‌های آشپزی، شیوه‌های فرهنگی و مناظر اقتصادی بر جای گذاشته است.
